Chuyển đổi số trở thành xu hướng phát triển của các quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Xây dựng nông thôn mới (XD NTM) là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước ta, việc thực hiện chuyển đổi số trong XD NTM là giải pháp, nhiệm vụ trọng tâm trong triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia XD NTM hiện nay.
Quán triệt và thực hiện Quyết định số 924/QĐ-TTg, ngày 02/8/2022 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình chuyển đổi số trong XD NTM, hướng tới NTM thông minh giai đoạn 2021 – 2025. Ngày 29/11/2022, Uỷ ban nhân dân tỉnh Đắk Nông ban hành Kế hoạch số 717/KH-UBND về chuyển đổi số trong XD NTM, hướng tới NTM thông minh giai đoạn 2021 – 2025 trên địa bàn tỉnh Đắk Nông với mục tiêu nhằm từng bước hình thành NTM thông minh, nâng cao hiệu quả hoạt động của cộng đồng, góp phần XD NTM đi vào chiều sâu, hiệu quả và bền vững. Trên cơ sở đó, ngày 31/5/2023, UBND tỉnh Đắk Nông ban hành Công văn số 2999/UBND-NNTNMT về việc triển khai mô hình thí điểm thuộc Chương trình Chuyển đổi số trong XD NTM, hướng tới NTM thông minh giai đoạn 2021-2025. Theo đó, mô hình thí điểm "Xã thương mại điện tử Nhân Cơ" đã được UBND huyện Đắk R’Lấp phê duyệt Kế hoạch tại Quyết định số 996/QĐ- UBND, ngày 03/5/20243.
Chuyển đổi số trong XD NTM trên địa bàn huyện Đắk R’Lấp được triển khai một cách chủ động và linh hoạt với 5 trụ cột là nhận thức số, thể chế số và hạ tầng số, nhận lực số và chính quyền số.
Nâng cao nhận thức số trong XD NTM
Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức, thay đổi tư duy về chuyển đổi số trong XD NTM cho cấp ủy, chính quyền và người dân. Đa dạng hoá các hình thức tuyên truyền và tổ chức tập huấn nâng cao nhận thức về chuyển đổi số trong XD NTM, để từ đó tích cực, chủ động học hỏi và mạnh dạn ứng dụng công nghệ số vào xây dựng chính quyền số, vào sản xuất, kinh doanh nông nghiệp số và phát triển xã hội số ở nông thôn. Xác định tuyên truyền, vận động là nhiệm vụ quan trọng, quyết định đến tiến độ thực hiện chuyển đổi số trong XD NTM, là một trong những nhân tố quyết định của sự thành công, do đó Ủy ban nhân dân huyện Đắk R’Lấp đã tổ chức phát động phong trào thi đua, tuyên truyền nhân dân XD NTM với mục đích ngày càng nâng cao đời sống vật chất cũng như đời sống tinh thần của người dân. Nhận thức của cán bộ, công chức và người dân về XD NTM đã có chuyển biến rõ rệt; người dân ngày càng tích cực, chủ động tham gia XD NTM với nhiều cách làm sáng tạo; có ý thức trong việc đóng góp xây dựng địa phương như hiến đất làm đường, đóng góp công sức, vật chất để xây dựng đường giao thông nông thôn, trường học, nhà văn hóa thôn, bon; XD NTM đang trở thành phong trào rộng khắp trong toàn huyện.
Hoàn thiện về thể chế số trong XD NTM
Kiện toàn Chương trình hành động, quyết định thành lập Ban Chỉ đạo (BCĐ), Quy chế hoạt động của BCĐ, Tổ giúp việc BCĐ và phân công nhiệm vụ cụ thể của từng thành viên BCĐ; ban hành các kế hoạch trung hạn, kế hoạch năm về chuyển đổi số … và các văn bản chỉ đạo các cơ quan, đơn vị triển khai gắn với từng nhiệm vụ, chức năng của từng phòng, ban, đơn vị theo tinh thần chuyển đổi số đối với ngành nào, lĩnh vực nào thì ngành đó, đơn vị đó chủ trì và phối hợp với các cơ quan, đơn vị có liên quan thực hiện. Trong năm 2024, UBND huyện, BCĐ chuyển đổi số của huyện đã ban hành nhiều văn bản để thực hiện công tác chuyển đổi số gắn với thực hiện Chương trình MTQG về XD NTM như: Quyết định số 248/QĐ-UBND ngày 16/01/2024 về Ban hành Kế hoạch chuyển đổi số huyện năm 2024; Kế hoạch số 48/KH-BCĐ ngày 26/02/2024 về hoạt động của BCĐ chuyển đổi số huyện Đăk R’lấp năm 2024.
Chú trong xây dựng và đầu tư về hạ tầng số trong XD NTM
Theo số liệu báo cáo kết quả thực hiện Chương trình MTQG về XD NTM năm 2024 của UBND huyện cho thấy: Tỷ lệ dân số trưởng thành có điện thoại thông minh đạt trên 85% (48.649/56.635 người trưởng thành). Tỷ lệ hộ gia đình có người có máy tính bảng hoặc điện thoại thông minh đạt 100% (25.257/25.257 hộ). Tỷ lệ hộ gia đình có kết nối Internet băng rộng cáp quang đạt trên 80% (20.458/25.257 hộ). Tỷ lệ UBND cấp xã kết nối mạng Truyền số liệu chuyên dùng đạt 100% (11/11 xã, thị trấn). Tỷ lệ dân số được phủ sóng di động theo công nghệ 4G đạt trên 90% (51.537/56.635 người trưởng thành). Tỷ lệ cán bộ, công chức, viên chức, được trang bị máy tính làm việc tại cơ quan đạt trên 98% (140/142 người). Tỷ lệ cán bộ công chức,viên chức có máy tính bảng hoặc điện thoại thông minh kết nối Internet; hỗ trợ công tác chuyên môn đạt trên 100% (142/142 người). Có sơ đồ thiết kế quản trị hệ thống mạng LAN; có thiết lập hạ tầng kỹ thuật mạng LAN. Trong năm 2024, một số các cơ quan, đơn vị đã nâng cấp máy tính, thiết bị công nghệ thông tin tại đơn vị mình từ nguồn chi thường xuyên của đơn vị . Ngoài ra, hạ tầng công nghệ thông tin tại Bộ phận một cửa cấp huyện, cấp xã đã và đang triển khai nâng cấp máy tính, thiết bị mạng, thiết bị đầu cuối… cho Tổ 1 cửa các cấp. Đã triển khai nâng cấp 04 Đài truyền thanh FM được chuyển đổi sang Đài truyền thanh ứng dụng CNTT-VT ở cấp xã (Kiến Thành, Đăk Wer, Đăk Ru, Nhân Cơ).
Nâng cao chất lượng nhân lực số trong XD NTM
Trong năm 2024, toàn huyện đã chú trọng đến việc nâng cao chất lượng của tổ công nghệ số cộng đồng. 100% số xã, thôn, bon có tổ công nghệ số cộng đồng. Tỷ lệ thành viên của Tổ công nghệ số công đồng được phổ cập kỹ năng số cơ bản đạt 87,5% (490/560 người). Tỷ lệ công chức, viên chức được bồi dưỡng, tập huấn về chuyển đổi số cơ bản đạt 50% (71/142 người). Tỷ lệ người dân trong độ tuổi lao động được tập huấn, phổ biến kỹ năng số cơ bản đạt trên 50% (28.883/56.635 người dân trưởng thành). Tỷ lệ các trường tiểu học, THCS triển khai mô hình trường học chuyển đổi số đến các cơ sở giáo dục và đào tạo công lập đạt trên 80% (24/30 trường công lập). Thực hiện Kế hoạch số 72/KH-UBND ngày 30/3/2024 của Ủy ban nhân dân huyện Đăk R'Lấp về triển khai ứng dụng công nghệ thông tin trong thực hiện các dịch vụ hành chính công và tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng số, an toàn thông tin năm 2024, huyện đã tổ chức 12 lớp tập huấn cho công chức, viên chức, Tổ Công nghệ số cộng đồng, các doanh nghiệp, HTX trên địa bàn với hơn 500 đại biểu, thành viên tham gia.
Huyện Đắk R'lấp chú trọng tới việc hoàn thiện cơ sở hạ tầng, cải cách hành chính để thu hút đầu tư, phát triển kinh tế địa phương Ảnh: M.P
Xây dựng chính quyền số trong XD NTM
UBND huyện chỉ đạo các ngành chức năng tăng cường ký số và trao đổi văn bản điện tử; tăng cường công tác bảo đảm an toàn thông tin cá nhân trên mạng. Hiện nay, toàn bộ các cơ quan, đơn vị thuộc huyện, UBND các xã đã triển khai, sử dụng ứng dụng ký số điện tử trong công tác lãnh đạo, điều hành, phát hành văn bản điện tử, hồ sơ điện tử; tổ chức tiếp nhận và giải quyết hồ sơ trên hệ thống phần mềm một cửa điện tử đảm bảo đầy đủ, đạt hiệu quả cao; triển khai có hiệu quả phần mềm Văn phòng điện tử gắn với ứng dụng ký số; 100% cán bộ, công chức, cơ quan, đơn vị được cấp tài khoản thư điện tử công vụ; Hệ thống Hội nghị truyền hình trực tuyến được triển khai đồng bộ. Thực hiện nội dung số 2: Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong thực hiện các dịch vụ hành chính công nhằm nâng cao chất lượng giải quyết thủ tục hành chính theo hướng minh bạch, công khai và hiệu quả ở các cấp: Tổng kinh phí chi cho an toàn thông tin năm 2024 là 264 triệu/338 triệu, đạt tỷ lệ 78,1%. 100% cơ quan, đơn vị Nhà nước cấp huyện kết nối với cơ quan chính quyền cấp xã trong việc gửi nhận văn bản điện tử qua môi trường mạng; 100% các cơ quan, đơn vị áp dụng chữ ký số trong gửi, nhận văn bản trên phần mềm Quản lý văn bản và điều hành (Ioffice). Trong năm 2024 có 10/11 xã, thị trấn đã xây dựng Trang thông tin điện tử đã đi vào hoạt động ổn định đáp ứng được một số quy định theo Nghị định số 42/2022/NĐ-CP. Trang thông tin điện tử cấp huyện đã chuyển sang Ipv6 đáp ứng yêu cầu chức năng, tính năng kỹ thuật theo quy định thghị định số 42/2022/NĐ-CP.
Phát triển kinh tế số trong XD NTM
UBND huyện đã chỉ đạo các phòng chuyên môn, triển khai cho UBND các xã, thị trấn phối hợp với Viettel, VNPT, Bưu điện huyện triển khai hướng dẫn, tập huấn đưa hộ sản xuất nông nghiệp lên sàn thương mại điện tử. Các doanh nghiệp viễn thông đã phối hợp với UBND các xã, thị trấn, tổ công nghệ số cộng đồng để tổ chức tập huấn và hướng dẫn cài đặt cho người dân sử dụng các nền tảng số, ứng dụng số và tuyên truyền cho các HTX nông nghiệp, các hộ kinh doanh nông nghiệp để đưa sản phẩm lên sàn thương mại điện tử đảm bảo đúng lộ trình và chỉ tiêu tỉnh giao. Chính vì vậy, tỷ trọng kinh tế số trong GRDP đạt tỷ lệ trên 20%; Số doanh nghiệp công nghệ số (Số lượng doanh nghiệp cung cấp dịch vụ viễn thông – CNTT) đạt tỷ lệ 1,13% (6/533 DN); Số lượng doanh nghiệp nhỏ và vừa tiếp cận, tham gia chương trình SMEdx (Chương trình hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa chuyển đổi số) đạt tỷ lệ trên 10% (58/533 DN); Tỷ lệ doanh nghiệp nhỏ và vừa sử dụng nền tảng số đạt tỷ lệ trên 60% (346/533 DN); Tỷ lệ doanh nghiệp sử dụng hợp đồng điện tử đạt 25% (113/533 DN); Tỷ lệ doanh nghiệp nộp thuế điện tử đạt 100% 553/553 DN); Tổng kinh phí đầu tư từ Ngân sách Nhà nước cho kinh tế số 1,2 tỷ đồng.
Từ khi triển khai Chương trình MTQG xây dựng NTM đến nay, các xã trên địa bàn huyện đã thực hiện Chương trình dựa trên những thành quả sẵn có của địa phương, đồng thời huy động nội lực trong Nhân dân cùng với sự hỗ trợ của Nhà nước, tập trung phấn đấu thực hiện các tiêu chí trong Bộ tiêu chí quốc gia về xây dựng NTM. Đến nay, bộ mặt nông thôn của xã đã có nhiều đổi mới theo hướng hiện đại hóa nhưng không mất đi bản sắc dân tộc của địa phương, đời sống vật chất và tinh thần của người dân ngày càng được nâng lên; inh tế ngày càng phát triển; văn hóa, xã hội ngày càng được nâng cao; hệ thống chính trị xã hội được giữ vững.