Miệt mài hành trình nuôi cấy nấm đông trùng hạ thảo

Từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường, Nguyễn Thị Xuyến (xã Thuận Hà, huyện Đắk Song, Đắk Nông) đã có niềm đam mê với nuôi cấy mô. Xuyến theo học chuyên ngành Thực vật tại trường Đại học Tây Nguyên. Luận án tốt nghiệp của mình Xuyến đã lấy đề tài về nuôi cấy mô.

Khi còn ngồi trên ghế nhà trường, Xuyến đã đam mê với nuôi cấy mô. Ảnh: Hoàng Hoài.

Ra trường, Xuyến về quê lập gia đình nhưng vẫn không ngừng đeo đuổi đam mê. Sớm biết đến đông trùng hạ thảo là loại nấm cao cấp có giá trị dinh dưỡng cao có thể nuôi trồng được, Xuyến hạ quyết tâm sản xuất loại nấm này.

Năm 2018, Xuyến bắt đầu học hỏi thêm kinh nghiệm thực tế tại các xưởng nuôi cấy đông trùng hạ thảo. Cùng với kiến thức đã học được ở trường, Xuyến mở xưởng nuôi cấy nấm. Thời điểm này, ở Đắk Nông việc nuôi nấm đông trùng còn khá mới mẻ. Dù đã chuẩn bị khá kỹ về kiến thức, kỹ thuật nhưng khi bắt đầu nuôi cấy phôi nấm đông trùng hạ thảo, Xuyến thất bại.

Không từ bỏ sau mỗi lần thất bại, Xuyến vẫn miệt mài nghiên cứu để sản xuất thành công nấm đông trùng hạ thảo. Ảnh: Hoàng Hoài.

Nhưng cô gái ấy vẫn không chấp nhận bỏ cuộc. Xuyến xem việc tạo ra một sản phẩm mang lại nhiều lợi ích cho sức khoẻ con người là sứ mệnh của mình. Thế nên, sau mỗi lần thất bại, thay vì chán nản, bỏ cuộc, Xuyến lấy đó làm kinh nghiệm cho bản thân. Cuối cùng, gần cuối năm 2019, Xuyến đã làm chủ được kỹ thuật. Nấm đông trùng hạ thảo của Xuyến bắt đầu cho thu hoạch ổn định.

“Nấm đông trùng hạ thảo khá khó tính, quy trình sản xuất cần tuân thủ nghiêm ngặt tiêu chuẩn về nhiệt độ, ánh sáng, độ ẩm. Cách cấy giống cũng phải bảo đảm đúng kỹ thuật và tuân thủ điều kiện vô trùng…”- Xuyến đúc kết kinh nghiệm sau những lần thất bại.

Cuối cùng những phôi đông trùng hạ thảo cũng được nuôi cấy thành công.

Dù đã nuôi cấy thành công loại nấm quý nhưng Xuyến vẫn chưa hài lòng. Cô gái ấy vẫn tiếp tục tìm tòi nghiên cứu để đưa sản phẩm lên một tầm cao mới đó là nâng cao tỷ lệ dưỡng chất. Cùng với đó, Xuyến từng bước mở rộng, nâng cấp cơ sở hạ tầng, đầu tư trang thiết bị hiện đại hơn.

Đến nay, Xuyến đã có 250m² nhà xưởng nuôi cấy đông trùng hạ thảo với hệ thống ánh sáng, nhiệt độ hiện đại cùng nhiều thiết bị máy móc như máy sấy thăng hoa, máy hấp… để chế biến nấm.

Giống chất lượng, dinh dưỡng cao

Một đợt nấm đông trùng hạ thảo từ khi cấy mô đến lúc cho thu hoạch khoảng 3 tháng. Tuy nhiên Xuyến sản xuất theo hình thức gối đầu nên thường xuyên có nấm cung cấp ra thị trường. Hiện mỗi năm Xuyến sản xuất khoảng 20.000 – 25.000 phôi nấm. Với giá bán 25 triệu đồng/kg phôi nấm, mỗi năm doanh thu của Xuyến đạt hơn 1 tỷ đồng.

Sản phẩm Nấm đông trùng hạ thảo An Tây Nguyên. Ảnh: Hoàng Hoài.

Ngoài sản xuất sản phẩm nấm đông trùng hạ thảo tươi, khô và rượu đông trùng hạ thảo, cơ sở chị Xuyến còn cung cấp thêm phôi giống ra thị trường.

Nấm đông trùng hạ thảo của Xuyến được nuôi cấy từ nguồn giống chất lượng, sử dụng nguyên liệu chất lượng cao làm giá thể, sử dụng công nghệ sấy thăng hoa giữ nguyên hàm lượng dinh dưỡng. Sản phẩm đông trùng hạ thảo của Xuyến được test chất lượng, đăng ký nhãn hiệu tạo nên thương hiệu Nấm đông trùng hạ thảo An Tây Nguyên trên thị trường.

Nấm đông trùng hạ thảo An Tây Nguyên giới thiệu tại một hội nghị. Ảnh: Hoàng Hoài.

Năm 2019, Đề án sản xuất nấm đông trùng hạ thảo của Xuyến đạt giải khuyến khích cuộc thi Khởi nghiệp sáng tạo tỉnh Đắk Nông. Đề án này cũng lọt vào vòng chung khảo cuộc thi Dự án khởi nghiệp sáng tạo thanh niên nông thôn năm 2019, do Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh tổ chức. Năm 2020, Nấm đông trùng hạ thảo An Tây Nguyên được UBND tỉnh Đắk Nông công nhận sản phẩm OCOP hạng 3 sao.

Xuyến cho biết, hiện Nấm đông trùng hạ thảo An Tây Nguyên được bán tại các đại lý, cửa hàng trong và ngoài tỉnh. Thời gian qua, Xuyến cùng gia đình tích cực tham gia các hội nghị xúc tiến đầu tư của tỉnh để tìm kiếm, mở rộng thị trường.

Xuyến cho biết thêm, Đắk Song là vùng có khí hậu khá lạnh so với các địa phương khác, phù hợp để nuôi trồng nấm đông trùng hạ thảo. Điều kiện khí hậu thuận lợi giúp hàm lượng dược chất trong nấm cao. Nấm nuôi trồng sẽ có giá thành thấp hơn rất nhiều so với Đông trùng hạ thảo tự nhiên mà vẫn giữ được các đặc tính quý của nấm.

Trong trùng thảo chứa nhiều hoạt chất như adenosine, cordycepin, polysaccharide, ergosteron và manitol. Các chất này chứa nhiều giá trị dược liệu có tác dụng chống viêm, hạ đường huyết, hỗ trợ ức chế sự phát triển của tế bào ung thư, giúp điều hòa hệ miễn dịch và chống oxy hóa.

Ngoài ra, khoa học hiện đại đã chứng minh công dụng cụ thể của những thành phần trong nấm dược liệu đông trùng hạ thảo được ghi nhận hỗ trợ điều trị các bệnh liên quan tim, phổi, thận và giúp tăng cường hệ miễn dịch…