Sáng sớm một ngày đầu tháng 4/2024, con tàu KN390 rời cảng Tiên Sa, khởi động chuyến hải trình bằng loạt phun vòi rồng uy lực, tạm biệt đất liền ra thăm các đảo thuộc quần đảo Trường Sa.
“Bằng tiếng sóng Hoàng Sa, Trường Sa dội vào ghềnh đá! Tôi đang nghe Tổ quốc gọi tên mình...”. Bài hát nghe nhiều, hát nhiều, nhưng sao lần này nó làm trái tim tôi thổn thức.
Từ năm 2012, khi triển khai Chương trình Mục tiêu quốc gia xây dựng Nông thôn mới (NTM) được 2 năm và bắt đầu có xã đạt chuẩn, tôi có đề xuất anh Tăng Minh Lộc, Nguyên Cục trưởng - Chánh văn phòng điều phối NTM Trung ương về việc tới đây thẩm định, công nhận các xã đảo, đặc biệt là xã đảo thuộc quần đảo Trường Sa sẽ như thế nào. Theo thống kê, cả nước có 86 xã đảo, riêng huyện đảo Trường Sa có 4 xã (Song Tử Tây, Sinh Tồn, Đá Tây và Thị trấn Trường Sa), có thể nói là những đơn vị hành chính đặc thù trong triển khai xây dựng NTM.
Năm 2015, Cô Tô (tỉnh Quảng Ninh) trở thành huyện đảo đầu tiên trên cả nước được công nhận đạt chuẩn NTM, tôi lại đặt vấn đề đấy lần nữa, dù hiểu rằng với các xã đảo, xây dựng NTM đã là rất khó khăn, thì với Trường Sa, còn khó khăn gấp ngàn lần. Giai đoạn 2010 - 2015, Bộ “19 Tiêu chí NTM” có 39 chỉ tiêu, đến giai đoạn 2016 - 2020 đã tăng lên 49 rồi giai đoạn 2021 - 2025 là 64 chỉ tiêu. Ngày càng nhiều yêu cầu, càng khó đến đích với những vùng khó khăn. Với Trường Sa, riêng yêu cầu “Giao thông không bị chia cắt” mỗi khi bão lũ đã là bất khả thi rồi.
Chuyến đi Trường Sa lần này, trong bối cảnh xây dựng NTM đã đi được hơn 15 năm, như một niềm vui quá lớn với tôi, những người đã “dành hết tuổi thanh xuân cho xây dựng NTM”, chỉ mong một lần ra đảo để tìm hiểu khả năng đạt các tiêu chí ở đó ra sao. Cùng với ước mơ đó là mong mỏi được một lần mang lá cờ Nông thôn mới tung bay nơi đảo xa ấy, để như mang theo tình cảm của hơn 8.200 xã trên đất liền gửi tới cán bộ, chiến sĩ và nhân dân các xã đảo Trường Sa, để chứng minh trên khắp các vùng nông thôn, Chương trình Nông thôn mới đã lan tỏa khắp vùng biển trời thiêng liêng của Tổ quốc.
Sau gần 46 tiếng, con tàu cập bến xã đảo Song Tử Tây. Trái tim tôi như vỡ òa. Trực tiếp đi trên con đường đan nắng với hàng cây xanh ngắt, đặc trưng của cây Phong ba, Bão táp, Tra, Bàng vuông, Dừa, Muống biển... các “tiêu chí NTM” cứ dần được kiểm chứng và thực sự nằm ngoài suy đoán của tôi.
Ở đây có đủ trụ sở UBND xã, Nhà văn hóa to đẹp, trường Tiểu học khang trang, bệnh xá diện tích 834m2 với trang thiết bị máy móc khá hiện đại, phòng tập thể thao đa năng không kém gì các xã trong đất liền. Hệ thống điện đều đã được trang bị điện gió, điện mặt trời. Cảnh quan môi trường sạch sẽ, các thùng phân loại rác được đặt đều khắp nơi. Khu nhà ở dân cư đẹp, kiên cố, sạch sẽ.
“Hơn khối xã ở trong kia” là cảm giác của tôi khi đánh giá các tiêu chí. Tuy xa xôi cách trở là vậy, nhưng hiện giờ 100% hộ dân có TV, điện thoại, xã có trạm thu phát sóng FM, phát sóng VTV, Viettel, có phòng đọc sách với 3.500 đầu sách và hơn 20 đầu báo, có cả tủ sách pháp luật, hoạt động văn hóa văn nghệ của cán bộ, chiến sỹ và người dân tổ chức thường xuyên.
Mầm xanh hát khúc chủ quyền
Câu hỏi băn khoăn nhất trước khi đi của tôi là “Ở Trường Sa thì sản xuất nông nghiệp thế nào nhỉ”. Thực tế tại đảo đã làm tôi tin rằng, trong khó khăn, chính quyền và nhân dân nơi đây đã tìm ra giải pháp khắc phục. Nước ngọt tuy rất ít nhưng được tích trữ và tiết kiệm tối đa. Dường như hệ thống tưới nhỏ giọt không có tác dụng, vì nước được chính con người nâng niu từng giọt, nấu ăn, rửa rau... trước khi mang tưới cây. Gió biển mạnh nhưng được rào chắn và che nắng khá hiệu quả.
Năm 2023, xã đảo Song Tử Tây thu hoạch được 14.400kg rau xanh, 1.240kg đậu phụ, 2.198kg giá đỗ, 2.950kg thịt các loại (tổng đạt tương đương 346 triệu đồng). Thị trấn Trường Sa cũng thu hoạch được 14.900kg rau xanh các loại, 3.460kg thịt, 2.120kg đậu phụ, 2.980kg giá đỗ (tương đương 387 triệu đồng), cơ bản đáp ứng nhu cầu rau xanh của người dân trên đảo.
Nếu như nhiều trạm y tế ở đất liền hoạt động chủ yếu là y tế dự phòng, thì ở nơi đây còn là địa chỉ đỏ hỗ trợ chăm sóc y tế cho cả bà con ngư dân hoạt động trên ngư trường. Năm 2023, trạm y tế xã đảo Sinh Tồn cấp cứu 6 trường hợp ngư dân gặp nạn, khám điều trị cấp thuốc 577 lượt người.
Vượt qua tất cả các khó khăn về địa lý, khí hậu, hạ tầng và phức tạp về an ninh, tranh chấp chủ quyền biển đảo, nhưng chính quyền và nhân dân nơi đây luôn đoàn kết sát cánh bên nhau, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao, xây dựng đảo mạnh về phòng thủ, tốt về lối sống, đẹp về cảnh quan môi trường, mẫu mực về đoàn kết quân dân, chung tay xây dựng xã đảo ngày càng hiện đại, xanh sạch đẹp, góp phần bảo vệ vững chắc chủ quyền biển đảo Tổ quốc.
Tôi hỏi các cháu học sinh trường Tiểu học thị trấn Trường Sa về ước mơ nghề nghiệp sau này, có cháu muốn làm đầu bếp, cháu muốn làm cô giáo, còn cháu Vi Quý Đăng, lớp 2, trả lời dõng dạc: “Cháu muốn làm hải quân, vì cháu muốn bảo vệ hòn đảo này”.
Mang theo lá cờ Nông thôn mới căng rộng bên cạnh cột mốc chủ quyền, trong lòng thấy ấm áp, tự hào mà nước mắt tôi chực trào. Tôi ước mơ một ngày không xa, các xã đảo Trường Sa tổ chức lễ công bố đạt chuẩn Nông thôn mới, để thấy rằng cánh đồng xanh nước Việt đã reo vui trên đầu ngọn sóng, nơi cha ông xưa đã cắm mốc chủ quyền.